Bu yazımızda Muhtasar ve Prim Beyannamesi hakkına bilinmesi gereken detayları derleyerek beyannamenin Zirve programlarında nasıl hazırlandığını anlattık.
Muhtasar ve Prim Beyannamesi Nedir?
Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi, vergi kanunlarına göre verilmesi gereken muhtasar beyanname ile 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu uyarınca verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgesinin birleştirilerek, kesilen vergilerin matrahlarıyla birlikte sigortalının sigorta primleri ve kazançları toplamı ile prim ödeme gün sayılarının bildirilmesine mahsustur.
a) Vergi kanunlarına göre vergi kesintisi yapmak zorunda olanlar, bir ay içinde yaptıkları ödemeleri veya tahakkuk ettirdikleri kârlar ve iratlar ile bunlardan kestikleri vergileri,
b) 5510 sayılı Kanuna göre sigortalıların prime esas kazanç ve hizmet bilgilerini bildirmekle yükümlü olanlar/işverenler, sigortalıların cari aya ait prime esas kazanç ve hizmet bilgilerini Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi ile bildirmek zorundadırlar.
Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinin Mükellefleri Kimlerdir?
Bu mükellefleri şöyle listeleyebiliriz:
- Vergi kanunlarına göre vergi kesintisi yapan gelir vergisi stopajı mükellefleri: Kamu idare ve müesseseleri, iktisadî kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadî işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya ziraî işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler
- 5510 Sayılı Kanun madde 4/1-a’ya göre bildirimde bulunması gerekenler
Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi Hangi Vergi Dairesine Verilir?
193 sayılı Kanunun 98/A maddesiyle verilen yetkiye istinaden Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinin verileceği yetkili vergi dairesi hakkında düzenlemeler şöyle:
- a) Vergi kanunlarına göre vergi kesintisi yapma yükümlülüğü bulunanlar için yapılan ödemeler veya tahakkuk ettirilen kazanç ve iratlar ile bunlardan kesilen vergilere ilişkin ödeme veya tahakkukun yapıldığı,
- b) Vergi kesintisi yapmaya mecbur olmayanlar ile kesintiye tabi ödemesi bulunmayan ve çalıştırdıkları sigortalıların prime esas kazanç ve hizmet bilgilerini beyan etme zorunluluğu olanlardan; kazancı basit usulde vergilendirilenler için gelir vergisi yönünden mükellefiyetinin, gerçek kişiler için ikametgâhının gerçek kişiler dışında kalanlar için ise kanuni merkezi/işyerinin bulunduğu, yer vergi dairesidir. 1 Birden fazla vergi dairesinde gelir stopaj vergisi mükellefiyeti bulunanlar için, sigortalıların prime esas kazanç ve hizmet bilgilerini içerecek şekilde verilecek olan Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinin verileceği yetkili vergi dairesi, çalışanların ücret ödemeleri üzerinden yapılan gelir vergisi kesintisinin beyan edileceği yer vergi dairesidir.
Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi Ne Zaman Verilir?
Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi vergi kesintileri ile prim ve hizmetin ait olduğu ayı takip eden ayın 26 ncı günü akşamı saat 23.59’a kadar elektronik ortamda gönderilir.
Biten özel bina inşaat ve ihale konusu işler ile çalıştırılan tüm sigortalıların işten ayrılış bildirgesi verilmiş olan işyerleri için, sadece prime esas kazanç ve hizmet bilgilerini ihtiva eden Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi, işlemlerin gerçekleşmiş olduğu ay içerisinde de verilebilir. Söz konusu işlemlere ilişkin sigortalıların bir önceki aya ait prime esas kazanç ve hizmet bilgilerinin beyan edilmesini gerektiren bir durum olması halinde, bu beyannamenin de verilmesi gerekmektedir. Bununla birlikte, aynı döneme ait olup kanuni süresi içerisinde verilmesi gereken Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinin, söz konusu işlemlere münhasır olarak verilen Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamelerinde yer alan bilgileri de kapsar şekilde, düzeltme beyannamesi seçeneği kullanılarak gönderilmesi gerekmektedir.
Yarım çalışma ödeneği alan sigortalıların prime esas kazanç ve hizmet bilgilerini içeren Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi, Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü tarafından en geç beyannamenin ilgili olduğu ayı takip eden üçüncü ayın 23 üncü günü saat 23.59’a kadar elektronik ortamda gönderilecektir.
Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinin Vergilendirme Dönemi
İşçi çalıştıran mükellefler için muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin aylık olarak verilmesi zorunludur. Vergi kesintisini 3 ayda bir bildirme hakkı olan mükellefler de, işçi çalıştırdıkları takdirde, her ay beyanname vereceklerdir. İşçi çalıştıranlardan vergi kesintisini 3 ayda bir bildirme hakkı olanlar iki şekilde beyanname düzenleyebilir.
Her ay beyanname verdikleri halde, beyannamenin vergi kesintilerine ilişkin bölümünü mart, haziran, eylül ve aralık aylarında olmak üzere üç aylık olarak beyan edebilirler. Ancak bu mükellefler muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin prim ve hizmete ilişkin bölümünü her ay beyan etmek zorundadır.
Her ay verdikleri beyanname ile hem vergi kesintilerini, hem de prim ve hizmet bilgilerini beyan edebilirler.
Zirve Programında Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi Nasıl Hazırlanır?
Zirve programında Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi hazırlanış adımları ile ilgili detaylı bilgilere video anlatımımızda göz atabilirsiniz.
Beyanname Üst Butonlar ve İşlevleri
İlk olarak beyannamenin üst kısmında bulunan butonların incelemesini yapacak olursak;
KAYDET: Hazırladığınız beyannameyi kaydetme işlemi yapmaktadır, kaydetme işlemiyle xml de otomatik oluşmaktadır.
SİL(Ctl+Del): Kaydettiğiniz beyannameleri ve xmlleri silme işlemi yapmaktadır.
Muavin (F4): Muavin kısmına geçiş yapabilmeniz için kısayol butonudur.
Mizan (Alt+M): Mizan kısmına geçiş yapabilmeniz için kısayol butonudur.
Kod Tablosu Hazırlama(F5): Muhtasar beyannamesini hazırlamadan önce kod tablosuna gerekli hesapları yazarak, ilgili tabloda belirttiğiniz hesap kodlarına göre beyannamenizi hazırlatacağınız alandır. Kod tablosunda dikkat edilmesi gereken doğru alanlara hesap kodlarınızı yazmanız yeterli olacak.
NOT:
- F1 ile Hesap Planı Tablosunu Açar. (Hesap Kodunda iken)
- Buraya yazmış olduğunuz hesap kodlarının, belirtilen dönemine ait borç bakiye toplamlarını (şubeyi dikkate almadan) muhtasar beyannameye getirir.
Beyanname Hazırla (F9): İlgili firmanızın veya tüm firmaların beyannamelerini hazırlayabileceğiniz alandır. Bu aylık veya üç aylık seçeneği ile hangi ayın veya ayların beyannamesini yapacaksınız seçmeniz gerekmektedir. Hazırlamış olduğunuz bordro kayıtları otomatik olarak SGK Bildirimleri sekmesine gelmektedir.
Matrah ve Vergi Bildirimi Kısmında kira ve muhasebe kayıtlarınızın nereden alınacağını bildirdiğiniz alanlardır;
Defter Kayıtlarından Al; Kod tablosunda belirttiğiniz hesap kodlarına göre ilgili muhasebe kodundan rakamları getirmektedir.
Kira / Serbest Meslek Sayfasından Al; Kira Modülünden ve Serbest Meslek Makbuzu modülüne işlediğiniz kayıtlardan ilgili rakamları getirmektedir.
Hazırla butonu ile ilgili beyannamenizi hazırlayabilirsiniz.
Önceki Döneme Ait Beyannameyi Kopyala (F7): Hazırlamış olduğunuz beyannameleri, ilgili ayın beyannamesine kopyalama işlemi yapmaktadır.
XML Dosya Oluştur (F11): Hazırladığınız beyannamenin XML’sini oluşturmaktadır.
XML Dosya Sil: Oluşturduğunuz beyannamenin XML’sini silme işlemi yapmaktadır.
Yazdır (F12): İlgili firmanızın hazırladığınız beyannamesini yazdırma işlemi yapmaktadır.
Genel Bilgiler
İdari Bilgileri; bu alandaki bilgiler firma bilgileri modülü, firma bilgileri sekmesine girmiş olduğunuz vergi dairesi ve vergi kimlik numarasına kısmına otomatik olarak gelmektedir.
Mükellefin; bu alandaki bilgiler firma bilgileri modülü, firma bilgileri sekmesinde girmiş olduğunuz TC kimlik numarası veya vergi numarası, firma ünvanı, telefon alanlarına girmiş olduğunuz veriler ve firma bilgileri modülünde faaliyet bilgileri sekmesinde girmiş olduğunuz ticaret sicil numarası ve e-posta adresiniz beyannamede genel bilgiler sekmesine otomatik olarak gelmektedir.
Tamamı
Beyannamenizin tüm sekmelerinde girmiş olduğunuz işlemlerin tamamının gösterildiği sekmedir.
Vergiye Tabi İşlemler
Bu kısımda matrah ve vergi bildirimi tablosunda kod tablosuna veya modüldeki kayıtlara göre (Beyanname hazırlama ekranında seçtiğiniz seçeneğe göre) otomatik olarak gelmektedir. Bordrodan gelen tür kodları, bordro modülünde hazırlamış olduğunuz beyannamelere göre otomatik gelmektedir.
Ödemeler
Ödemeler sekmesinde, tevkifata tabi ödemelere ait bildirim (ücret ve ücret sayılan ödemeler hariç) tablosudur.
Bu tabloyu hazırlayabilmek için birden fazla seçenek bulunmaktadır;
1.Tabloyu manuel bir şekilde doldurabilirsiniz.
2.Bir önceki dönemdeki kayıtlarınızı Önceki Dönemden Kopyala F6 seçeneği ile bir önceki dönemdeki beyannamenizden kopyalayabilirsiniz.
3.Excel Dosyasından Doldur; İlgili kolon numaralarınızı tanımlayıp … butonu ile excel dosyasını seçip, Excel Dosyasından Doldur seçeneği ile doldurabilirsiniz.
4. Otomatik Doldur (Ctrl+F10); Tabloda tanımladığınız hesap kodlarına göre ilgili kayıtlarınızı fişlerinizden otomatik olarak getirme işlemi yapmaktadır.
NOT: Tablonun doğru hazırlanabilmesi için fiş girişlerinin mutlaka Vergi / TC nolu ve Evrak No lu girilmesi gerekmektedir.
5. Ek Bilgiler Tablosunu Boşalt; Tabloya girmiş olduğunuz verileri silme işlemi yapmaktadır.
Vergi Bildirimi
Çalıştırılan İşçi Sayısı
İlgili aylarda Firmada çalışmış işçi sayısını gösterir. Gelir vergisi muaf ve sgk muaf alanları, ilgili ayda gelir vergisi istisnası ve sgk istisnası olan personel sayısıdır, örneğin işten ayrılmış personellerin Kıdem tazminat bordroları ve ihbar tazminat bordroları veya personel grubu Yönetim olan personeller gibi.
Tahakkuka Esas İcmal Cetveli
İlgili aylarda çalışmış personellerin, tahakkuk tutarlarının bulunduğu alandır.
Düzenleme Bilgileri
Düzenleme Bilgileri Firma bilgilerinin (vergi sorumlusunun) ve beyannameyi düzenleyen bilgilerinin bulunduğu alandır.
Ekler
İşyeri Bilgileri
İşyeri sgk bilgileridir, program bu bilgileri firma bilgileri sayfasından otomatik getirir.
Gelir vergi matrahı, gelir vergisi kesintisi ve asgari geçim indirimi tutarları, ilgili ayın hazırlanmış bordrolarından gelir.
Yer altı ve Yerüstü Maden İşletmeleri Bildirimi
128 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde toprak altı işletmesi halinde bulunan madenlerde cevher istihsali ve bununla ilgili diğer işlerde çalışan işçi, mühendis, jeolog, topoğraf gibi hizmet erbabının münhasıran yer altında çalıştıkları zamanlara ait ücretleri ile bu tür hizmet erbabına yıllık dönemler itibarıyla yapılan ikramiye ve benzeri nitelikteki ödemelerin yer altında çalışılan süreye isabet eden kısımlarının Gelir Vergisi Kanununun 23/3. maddesi gereğince vergiden istisna edileceği açıklanmıştır. Yer altında çalışan kişiler yerüstünde de çalışıyorsa, bu çalıştıkları süre gelir vergisine tabidir. Mükelleflerin yer altında çalışan işçi sayısı ve ruhsat bilgileri bu bölümde yer almalıdır.
Kullanıcı tarafından doldurulmalıdır.
G.V.K. Geçici 80. Madde Kapsamında Gelir Vergisi Stopajı Teşvikine İlişkin Bildirim
6322 sayılı Kanunun 12 nci maddesi ile Gelir Vergisi Kanununa eklenen Geçici 80 inci maddenin uygulanmasına ilişkin açıklamalar 283 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinin 4 üncü maddesinde yer almaktadır. Gelir vergisi stopajı teşvikinin amacı Bakanlar Kurulunca istatistiki bölge birimleri sınıflandırması, kişi başına düşen milli gelir veya sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyleri dikkate alınmak suretiyle belirlenecek illerde yapılacak yatırımlar için, ilgili bakanlık tarafından düzenlenen yatırım teşvik belgeleri kapsamında 31/12/2023 tarihine kadar gerçekleşen yatırımlarda teşvik belgelerinde öngörülen ve fiilen istihdam edilen işçilerin asgari ücretin brüt tutarına tekabül eden ücretleri üzerinden hesaplanan gelir vergisinin, yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan tarihten itibaren 10 yıl süreyle verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk edecek vergiden terkin edilmesi imkânı sağlanmaktadır.
Personel kanun numarası 26322 (Yatırımlarda Devlet Yardımları İle İlgili Teşvik) ise bu alan program tarafından otomatik doldurulmaktadır.
G.V.K. 4691 Madde Kapsamına İlişkin Bildirim
4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamında, teknoloji geliştirme bölgelerinde çalışan; AR-GE, tasarım ve destek personelinin bu görevleri ile ilgili ücretleri 31/12/2023 tarihine kadar her türlü vergiden müstesnadır. Gelir vergisi stopajı ve sigorta primi işveren hissesine ilişkin teşviklerden yararlanacak olan destek personeli sayısı, AR-GE ve tasarım personeli sayısının yüzde onunu aşamaz.
Personel kanun numarası 5746 (Ar-Ge Faaliyetleri Kapsamı) 5746 Takip sekmesinde Teknoloji Geliştirme Bölgesi ‘’E’’ seçilmiş ise bu alanın kullanıcı tarafından doldurulması gerekmektedir.
G.V.K. Geçici 72. Madde Kapsamında Yapılan Gelir Vergisi Tevkifat Tutarlarına İlişkin Bildirim
Sporcu ücretlerinden tevkif yoluyla alınan gelir vergisinin iadesi uygulamasından;
a) Spor Genel Müdürlüğü veya Türkiye Futbol Federasyonuna tescil edilmiş olan ve Türkiye’de faaliyette bulunan spor kulüpleri,
b) Türkiye Futbol Federasyonu veya bağımsız spor federasyonlarına kayıt ve tescilini yaptıran sportif alanda faaliyette bulunan sermaye şirketleri faydalanır.
Tevkif yoluyla alınan gelir vergisinin iadesi uygulamasından, sadece sporculara ödenen ücretler üzerinden tevkif suretiyle kesilen ve beyan edilerek vergi dairesine ödenen tutarlar ile sınırlı olmak üzere faydalanılır.
Kullanıcı tarafından doldurulmalıdır.
6550 Madde Kapsamına İlişkin Bildirim
Kamu personeli hariç olmak üzere, 31/12/2023 tarihine kadar araştırma altyapılarında çalışan Ar-Ge ve destek personelinin bu görevleriyle ilgili ücretleri, 6550 sayılı Araştırma Altyapılarının Desteklenmesine Dair Kanunun Uygulanmasına Dair Yönetmelik’te yer alan açıklamalar çerçevesinde gelir vergisinden, bu görevleri nedeniyle elde ettikleri ücretlere ilişkin düzenlenen kağıtların da damga vergisinden istisna tutulması mümkün bulunmaktadır. Söz konusu teşvik uygulamasından yararlanacak olan destek personeli sayısının Ar-Ge personeli sayısının yüzde onunu aşamayacağı tabiidir.
Kullanıcı tarafından doldurulmalıdır.
Gelir Vergisi Stopaj Teşvikine İlişkin Bildirim
5084 sayılı Teşvik Kanunu kapsamındaki illerde asgari geçim indirimi uygulamasına ilişkin 69 No.lu Gelir Vergisi Sirküleri uyarınca Mayıs/2008 döneminden itibaren verilecek muhtasar beyannamelerde asgari ücret üzerinden hesaplanan gelir vergisinden öncelikle asgari geçim indirimi tutarı mahsup edildikten sonra kalan tutarın 5084 sayılı Kanun kapsamında terkine konu edilmesi gerekmektedir. Bu bölümde yer alan terkin tutarı, vergiye tabi işlemler bölümünde ilgili alana aktarılmaktadır.
Personel kanun numarası 05084, 05350, 05615, olan personeller ilk iki tabloya, 85084, 85350, 85615, olan personeller 1. ve 3. Tabloya program tarafından otomatik doldurulmaktadır.
AR-GE Kapsamında Gelir Vergisi Stopajı Teşvikine İlişkin Bildirim
5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanunda yer alan gelir vergisi stopajı teşviki uygulamasına ilişkin açıklamalar 5746 sayılı Araştırma, Geliştirme Ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun Genel Tebliğinde (Seri No: 4) yer almaktadır. Bu bölümdeki terkin edilecek tutarlar toplamı “Vergiye Tabi İşlemler” bölümünde ilgili alana aktarılmaktadır.
Personel kanun numarası 5746 (Ar-Ge Faaliyetleri Kapsamı) 5746 Takip sekmesinde Teknoloji Geliştirme Bölgesi ‘’H’’ seçilmiş ise AR-GE Kapsamındaki Gelir Vergisi Stopajı Teşvikine İlişkin Bildirim bölümündeki 2 tablo program tarafından otomatik doldurulmaktadır.
İstihdamın Teşvikine İlişkin Bildirim
4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun geçici 18 inci maddesinde öngörülen teşvik ile 01/02/2017 tarihinden itibaren işe alınan ve maddede yazılı şartları taşıyan ilave sigortalılar için asgari ücret üzerinden hesaplanan gelir vergisinin, asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra kalan kısmının verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden terkin edilmesi suretiyle özel sektör işverenlerinin desteklenmesi amaçlanmaktadır. Uygulamanın usul ve esasları 297 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde yer almaktadır. Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinde yer alan bu ekteki terkin edilecek tutarlar toplamı vergiye tabi işlemler bölümünde ilgili alana aktarılmaktadır.
Personel kanun numarası 17103,27103,37103 seçilmiş ise bu alan program tarafından otomatik doldurulmaktadır.
SGK Bildirimleri
İlgili ayın hazırlanmış bordrolarından Sigorta Çalışan Bilgileri, program tarafından otomatik olarak doldurulmaktadır. Tahakkuk mahiyetleri Asıl olan personeller için başka bir bilgi girmeye gerek yoktur.
Düzeltme beyannameleri için matrah ve vergi bildirimi kısmında düzeltme yapıyorsak, Örneğin 022, 041 gibi, ilgili düzeltmeleri yapıp SGK Bildirimleri sekmesinde Bu döneme ilişkin beyannamede….. kutucuğunu işaretliyoruz, beyannamemizi kaydedip tekrar gönderiyoruz. SGK Bildirimleri alanında bir düzeltme yapılacaksa. Personelleri Düzenle butonuna tıklıyoruz.
Şu adımları izliyoruz. 1. Personel listesinde sadece düzeltme yapılacak personeller olmalı. 2. Personeller seçilir Seçilenleri Kopyala butonu ile kopyalanır. 3. Belge mahiyeti seçilir hangi personellere uygulanacaksa personeller seçilir Seçilenlere Belge Mahiyeti Uygula butonu ile Belgenin Mahiyeti alanı değiştirilir Örneğin İptal. 4. Kopyalanmış personellerde gerekli düzeltmeler yapılır ve tersini seç butonuna tıklayarak yeni belge mahiyeti seçilir ve Seçilenlere Belge Mahiyeti Uygula butonu ile Belge Mahiyetleri değiştirilir. 5. Aktar butonu ile beyannameye aktarılır.
