Teknoloji, başta iş yapış biçimlerimiz olmak üzere her şeyi fırtına hızıyla değiştiriyor ve dönüştürüyor. Bu hızlı dönüşüm içinde mali müşavirlik mesleği de dijitalleşme ile karşı karşıya.
Peki, her şeyin bu kadar dijitalize olduğu ve sürekli yapay zekanın tartışıldığı bugünlerde, mali müşavirlik mesleğinin geleceğine dair ne gibi öngörülerde bulunabiliriz? Geleceğin mali müşavirleri nasıl senaryolarla karşı karşıya kalacak?
Muhasebe 4.0 Kavramı
2011 yılında Almanya’da, Hannover Fuarında, Endüstri 4.0 kavramı ilk kez ortaya atıldı. O zaman çok ses getiren bu kavramın ardından diğer endüstriyel dönemler de “Endüstri 3.0”, “Endüstri 2.0” şeklinde geriye doğru numaralandırıldı.
Endüstri 4.0 temel olarak endüstri ile bilişim teknolojilerini bir araya getirmeyi amaçlayan bir stratejidir. Bu stratejinin temelinde, yeryüzündeki tüm cihazların birbiriyle bağlantılı olduğu akıllı bir elektronik sistem yatar. Siber fiziksel sistemler de denilen bu düzenle, üretim makinelerinin insanlardan bağımsız olarak kendi kendilerini koordine etmeleri amaçlanır. (Kaynak: Adiloğlu ve Yücel, 2018).
Üzerinde durulması gereken bir başka nokta, Endüstri 4.0 süreci ile birlikte muhasebenin; kaydetme, sınıflandırma, özetleme ve raporlama fonksiyonlarının akıllı makineler, akıllı üretim sistemleri, akıllı raflar, akıllı depolar, akıllı stok vb. ile verilerin gerçek zamanlı olarak kaydedildiği bir sisteme dönüşeceği öngörüsüdür. Bu öngörü “Muhasebe 4.0” olarak kavramlaştırılır.
Muhasebe 4.0 Mali Müşavirler İçin Neleri Değiştirecek?
Muhasebe 4.0 uygulanmasının mali müşavirler açısından pek çok mesleki değişikliği beraberinde getireceğini düşünmek yanlış olmaz. Bu öngörülere bazı örnekler şöyle:
- Nesnelerin interneti ile daha karmaşık ve akıllı ürünlerin üretimi mümkün olacak.
- Dijitalleşme ve otomasyon sayesinde muhasebe süreçleri daha hızlı ve verimli bir şekilde yürütülebilecek.
- Veri analitiği ve yapay zeka kullanımı, muhasebe verilerinin daha derinlemesine analiz edilmesine olanak tanıyacak.
- Blockchain teknolojisinin kullanımıyla muhasebe kayıtları daha şeffaf ve güvenilir hale gelecek.
- Bulut tabanlı çözümler sayesinde muhasebe verilerine her yerden erişim sağlanabilecek.
- e-Defter ve e-Fatura gibi e-Belgelerin kullanımlarının artmasıyla kâğıt israfı azalacak
- Veriler mobil ortamda da rahatça kullanılabilecek, bu da çalışma şartlarının daha esnek hale gelmesine yol açacak.
Gelecekte Mali Müşavirlik Mesleğinde Neler Değişebilir?
Endüstri 4.0 ile muhasebede ortaya çıkacak yeni şartları ve durumları kısaca gözden geçirdik. Peki, bu öngörüler mali müşavirlerin hayatını nasıl etkileyecek? Gelecekte mali müşavirlerin ne gibi becerilere sahip olması beklenecek ve mali müşavirlik mesleği nasıl dönüşümlerle karşı karşıya kalacak?
Bu kısımda sıraladığımız maddeleri, Yücel ve Adiloğlu ile Jung, Glaser ve Köpplin tarafından yazılan iki akademik makaleden derledik.
Daha Fazla Finansal Danışmanlık
Günümüzde mali müşavirlerin en sık karşılaştığı mesleki handikaplardan biri, faturaların muhasebeleştirilmesi gibi finansal operasyonların çok fazla zaman alıyor olmasıdır. Dolayısıyla müşavirin mükellefine diğer mali konularda danışmanlık yapacak daha az vakti kalır.
Oysa muhasebe dijitalleştikçe, e-Belge sistemleri verilerin doğruluğu ve şeffaflığı konusunda daha fazla güvenlik sağlayıp kayıt dışı uygulamaları azalttıkça ve kayıtların vergi denetimine hazır hale gelme süreci otomatikleştikçe; mali müşavirlerin mükelleflerine diğer mali konularda danışmanlık vermek için çok daha fazla zamanı olacaktır. Mali müşavirlik mesleğinin bu tarz muhasebe kayıtları ve manuel işlemler bağlamından uzaklaşarak daha çok finansal danışmanlık alanına yoğunlaşacağı öngörüsü, müşavirlik mesleğinin geleceği konusunda çalışan araştırmacıların en çok hemfikir olduğu konu sayılabilir.
Özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelerin mali müşavirlerden daha çok finansal danışmanlık alacak olması, bu işletmelerin daha sağlıklı ve planlı bir ekonomik büyümeye sahip olacağı öngörüsünü de beraberinde getirir. Bu da geleceğin mali müşavirlerinin ülke ekonomisinde, ekonomik sürdürülebilirlikte ve bu hususlarda karar alma süreçlerinde paylarının açık bir şekilde artacağı anlamına geliyor.
Yönetimsel Danışmanlık
Mali müşavirlik mesleğinin geleceğinde elle hesap yapma veya bir muhasebe kaydıyla saatlerce uğraşma senaryolarının değil, daha çok danışmanlık tarafının ön plana çıkacağından bahsetmiştik. Fakat araştırmalara göre bu “danışmanlık” kavramı, sadece finansal danışmanlığı kapsamayacak.
Gelecekte mali müşavirlerin, finansal konuların yanı sıra iç kontrol, iç denetim, risk yönetimi gibi yönetimsel konularda da mükelleflerine danışmanlık vereceği tahmin ediliyor. Bu danışmanlığın, özellikle şu üç başlıkta yoğunlaşması bekleniyor:
- Şirket değerlemesi,
- Türev ürünler,
- Riskten korunma muhasebesi.
Uluslararası Finansal Raporlama
2000’li yıllarla birlikte Uluslararası Finansal Raporlama Standartları Dünya’da hızla yaygınlaşmaya başladı. Bu sürecin, sadece vergi odaklı raporların değil bilgi odaklı raporların da ön plana çıkmasıyla sonuçlanması bekleniyor.
Bilgi amaçlı raporların örnekleri, Türk Ticaret Kanunu’nda yer alan ve günümüzde yaygın olarak kullanılan UFRS ve BOBİ FRS’dir. Bu tarz raporların gelecekte daha fazla önem kazanması, mali müşavirlerin raporlama standartları konusunda daha fazla uzmanlaşmasını ve danışmanlık sağladıkları işletmelerde diğer hususlara ilaveten bu raporlar konusunda da bilirkişi konumuna gelmelerini gerektirecek.
Mali Müşavirlerin Dijitalleşmeye Uyum Sağlamak için Geliştirmesi Gereken Beceriler Nelerdir?
Muhasebede dijitalleşme, daha önce değindiğimiz gibi, artık geri dönüşü olmayan ve kaçınılmaz bir gerçek. Bu nedenle gelecekte mali müşavirlerin sahip olması gereken becerilerden ilki doğal olarak, dijital muhasebe yazılımlarını kullanma kabiliyeti. Önümüzdeki yıllarda muhasebe alanında hizmet veren yazılımların, bulut tabanlı sistemlere tamamen entegre olması ve internetin olduğu her yerden erişilebilir hale gelmesi öngörülüyor. Dolayısıyla gelecekte mali müşavir olmak isteyen birinin Zirve Nova 2.0 gibi web tabanlı muhasebe yazılımlarını kullanması, mesleki açıdan olmazsa olmazlardan biri kabul edilecek.
Veri analizi ve yorumlama becerisi de gelecekte bir mali müşavirde aranan önemli becerilerden biri olacak. Büyük veri analizi ve veri madenciliği becerileri, mali müşavirlerin müşterilere daha derinlemesine bilgi sağlamalarına imkan tanırken raporlama görevlerinde de kolaylık sağlayacak.
Genel olarak mali müşavirlerin proaktif yaklaşımlarının daha fazla ön plana çıkması ve danışmanlık alanıyla ilgili becerilerin mesleki başarı kriterleri içinde önem kazanması muhtemel görünüyor.
Siz de mali müşavirlik mesleğinde yeniyseniz ve web tabanlı muhasebe programı Zirve Nova 2.0 aracılığıyla dijital beceriler konusunda kendinizi geliştirmek istiyorsanız, Zirve Nova’yla Mesleğe İlk Adım kampanyamızdan yararlanabilirsiniz.
Kaynaklar
Adiloğlu, B., & Yücel, G. (2018). Dijitalleşme muhasebe mesleği için bir tehdit mi, yoksa bir fırsat mı. XX. Türkiye Muhasebe Kongresi, 5-6.
Jung, D., Glaser, F., & Köpplin, W. (2019). Robo-advisory: opportunities and risks for the future of financial advisory. Advances in Consulting Research: Recent Findings and Practical Cases, 405-427.
Yücel, G., & Adiloğlu, B. (2019). Dijitalleşme-yapay zeka ve muhasebe beklentiler. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, (17), 47-60.
