Bu yazımızda sevk irsaliyesini, e-İrsaliye’nin ne olduğunu ve irsaliyenin faturadan farklarının neler olduğunu anlattık.
İrsaliye Nedir?
İrsaliye, bir malın satış işleminin tamamlanması ile elde edilen tutarı gösteren belgedir.
Bir nevi makbuz gibi düşünülebilir. Satıcı tarafından düzenlenir. İşlevi açısından fatura ile benzese de irsaliye ile fatura farklı belgelerdir.
e-İrsaliye Nedir?
e-Dönüşüm süreçlerinin bir parçası olarak hayatımıza giren e-İrsaliye kâğıt irsaliyenin elektronik ortamda düzenlenmiş halidir. Hukuki olarak kâğıt irsaliye ile aynı nitelikleri taşır. Kâğıt irsaliyeden farklı olarak, taşıyan aracın plaka bilgisi ile şoförün kimlik bilgilerini de içerir.
e-İrsaliyenin üzerinde bir karekod bulunur. Bu karekod sayesinde e-İrsaliyenin yol denetiminde sorgusu yapılabilir. e-İrsaliye sistemine kayıtlı kullanıcılar birbirlerine e-İrsaliye gönderebilir, e-İrsaliyelere yanıt verebilir. e-İrsaliye uygulaması, kalem kalem ret verebilme imkânı da sağlar. Yanıt olarak kabul, ret veya kısmi kabul yapılabilir.
İş akışını hızlandırması ve kullanım kolaylığı açısından kâğıt irsaliyeye göre birçok avantaj sunan e-İrsaliye, gün geçtikçe birçok sektör ve firma için zorunlu hale de geliyor. Zorunlu tarihleri beklemeden, e-İrsaliye’nin avantajlarından yararlanmaya hemen başlamak için, buraya tıklayarak Zirve e-İrsaliye’yi inceleyin.
İrsaliyenin Faturadan Farkı Nedir?
İrsaliye ve fatura, ticari işlemlerde kullanılan önemli belgelerdir ancak farklı amaçlara hizmet ederler:
- Fatura: Bir malın veya hizmetin satışının resmi olarak belgelendirilmesini sağlar. Alıcıya satın aldığı ürün veya hizmet için ödeme yapılmasını gerektiren bir belgedir.
- İrsaliye: Malın taşınması veya gönderilmesi sırasında kullanılan bir belgedir. Satıcı tarafından alıcıya malın ne zaman ve nasıl teslim edildiğini gösterir. Sevk irsaliyesi, malın teslim edildiği zaman ve yer, taşıyıcı bilgileri, teslim edilen malın miktarı ve niteliği gibi bilgileri içerir.
- faturanın üzerinde malın satış tarihi, ödeme tutarı gibi ürünün satışıyla ilgili bilgiler bulunurken İrsaliyede bulunmaz.
İrsaliye Fatura Yerine Geçer mi?
İrsaliye, açıklayıcı bir belgedir, fatura yerine geçmez.
İkisi aynı şey olmasa da, bazen satıcılar irsaliye ve faturayı tek belge olarak hazırlamayı tercih ederler. Buna, sevk irsaliyeli fatura denir.
İrsaliyenin Üzerinde Hangi Bilgiler Bulunur?
Sevk irsaliyesinin üzerinde bulunması gereken bilgileri şu şekilde sıralayabiliriz:
- Sevk irsaliyesi ibaresi,
- Maliye Bakanlığı klişesi veya noter tasdik mührü şekli,
- Gönderilen malın cinsi ve miktarı,
- İrsaliyeyi düzenleyen mükellefin; adı, soyadı ile varsa ticaret unvanı, iş adresi,vergi dairesi ve hesap numarası,
- Müşterinin adı, ticaret unvanı, adresi varsa vergi dairesi ve hesap numarası,
- Mükellefin diğer iş yerine veya satılmak üzere bir alıcıya (müşteriye) gönderdiği hallerde malın kime ve nereye gönderildiği,
- Malın, taşıyana teslim tarihi ve müteselsil irsaliye numarası,
- Düzenleyenin, malı alan ve teslim edenin imzaları
İrsaliye Numarası Nedir?
İrsaliyeyi keserken verilen, evrakın numarasıdır. “İrsaliye No” şeklinde evrakta yazılıdır.
Sevk İrsaliyesi Düzenlenirken Nelere Dikkat Edilmelidir?
Bu maddeler şöyle:
- Satılan mal satıcı tarafından taşınırsa, sevk irsaliyesi satıcı tarafından hazırlanır.
- Malın alıcı tarafından taşınması halinde irsaliye, alıcı tarafından düzenlenir.
- Sevk irsaliyesi en az üç nüsha olarak düzenlenir ve iki nüshası mutlaka emtiayı (malı) taşıyan taşıtta bulundurulur.
- En az üç nüsha olarak düzenlenmeyen sevk irsaliyeleri hiç düzenlenmemiş sayılır.
- Belgenin düzenlenme tarihi ile fiili sevk tarihi, irsaliyede ayrı ayrı bulunmalıdır.
- Düzenlenme tarihi ile sevk tarihinin aynı gün olması durumunda, bu tarihler ayrı ayrı kaydedilir.
- Tarihlerden biri yazılmazsa belge hiç düzenlenmemiş sayılır.
- Sevk irsaliyesine konu olan mallar, nakil işlemi yapacak olan araçta bulunuyor olmalıdır. Sevk irsaliyesi kesilmiş olan mallar taşıyıcı araçta bulunmuyorsa hem alıcı hem de satıcı her bir irsaliye için ayrı ayrı ceza ödemek durumunda kalır.
İrsaliye Zorunlu Bir Uygulama mıdır?
Sevk irsaliyesi, mal sevkiyatının söz konusu olduğu her durumda hazırlanması zorunlu olan bir belgedir.
İlaç Satış Mümessilleri Tarafından Taşınan Promosyon Ürünleri ile Numune İlaçlar için Sevk İrsaliyesi Düzenlenecek midir?
Ticari mal niteliğinde olmayan broşür, bloknot, kalem gibi promosyon ürünleri ile numune ilaçların, hekimlere verilmek üzere firmaların satış mümessilleri tarafından taşınması sırasında (ticari mal sevkiyatı izlenimi verecek büyüklükte veya mahiyette olmamak şartıyla) sevk irsaliyesi düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır. (VUK GT 379)
Alıcı tarafından teslim alınmayıp satıcısına iade edilen ve satıcısı tarafından geri getirilen ürünlerde sevk irsaliyesi ne şekilde düzenlenecektir?
Söz konusu malların geri getirilmesi işlemi satıcı tarafından yerine getirilmekte olduğundan satıcının, söz konusu malları işletmesine geri getirmesi durumunu tevsik etmek ve yol denetimleri sırasında ibraz edilebilmesini sağlamak üzere yeni bir sevk irsaliyesini kendisine olmak üzere düzenlemesi gerekmektedir. Bu yeni irsaliye, teknik imkanlar elvermesi halinde e-İrsaliye olarak, teknik imkanlar elvermemesi halinde ise öncelikle matbu kağıt ortamdaki sevk irsaliyesi olarak düzenlenecektir. Matbu olarak düzenlenen sevk irsaliyesinin en geç izleyen 2 gün içinde MATBUDAN DÖNÜŞTÜRÜLEN E-İRSALİYE tipinde e-İrsaliye’ye dönüştürülmesi gerekmektedir.
